Hiện nay, toàn cầu hóa mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Để hiểu rõ hơn bản sắc văn hóa dân tộc là gì và tại sao cần bảo tồn, phát huy nét đẹp này, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây.
Bản sắc văn hóa dân tộc là gì?
“Bản sắc” vốn là một từ Hán Việt. Nghĩa gốc là của mình, hình thức có nghĩa là hình dáng. Nói rộng hơn, chúng ta có thể hiểu bản sắc là vẻ đẹp vốn có của chúng ta. Theo Từ điển mở Hồ Ngọc Đức, bản sắc cũng có ý nghĩa tương tự, là nét đặc biệt vốn có tạo nên phẩm giá cá nhân.
Như vậy, bản sắc văn hóa dân tộc có thể được định nghĩa là những sắc thái, đặc điểm văn hóa riêng biệt tạo nên nét đẹp riêng của một dân tộc. Bản sắc văn hóa có tính đặc biệt vì nó là yếu tố độc đáo chỉ tồn tại trong văn hóa tinh thần của một dân tộc.
Đặc điểm và ý nghĩa của bản sắc văn hóa dân tộc
Bản sắc văn hóa dân tộc là một phạm trù thể hiện nét độc đáo của một dân tộc. Vì vậy, nó cũng có những đặc điểm và ý nghĩa nhất định, không chỉ đối với dân tộc đó mà còn đối với tất cả mọi người.
đặc trưng
Bản sắc văn hóa có những đặc điểm sau:
-
Bản sắc dân tộc thể hiện nét đặc sắc của một nền văn hóa dân tộc. Đây chính là khởi nguồn của một nền văn hóa lâu đời được phát triển theo thời gian.
-
Bản sắc văn hóa dân tộc được kế thừa. Các dân tộc truyền lại tinh hoa văn hóa qua mỗi thế hệ, các thế hệ trước phải bảo tồn và truyền lại cho thế hệ mai sau.
-
Đặc điểm có thể nhìn thấy từ bên ngoài về bản sắc văn hóa dân tộc chính là những thuộc tính tinh thần của nó. Nó được thể hiện qua sự thành kính, sùng bái, sùng bái, tôn trọng mọi giá trị của cộng đồng, gia đình, các ngành nghề thủ công, những con người cần cù…
-
Bản sắc văn hóa rất đa dạng và phong phú. Một đất nước có nhiều dân tộc, mỗi dân tộc có một bản sắc riêng, tạo nên một màu sắc chung của một đất nước rộng lớn.
- Bản sắc văn hóa dân tộc có tính chọn lọc. Những nét đẹp văn hóa được hình thành và phát triển tùy thuộc vào đặc điểm của mỗi dân tộc, điều kiện lịch sử, điều kiện tự nhiên, môi trường dân cư, chế độ chính trị và sự giao lưu với các nền văn hóa khác.
Nghĩa
Bản sắc văn hóa dân tộc là bằng chứng đánh dấu sự “trường tồn” của một dân tộc. Bề rộng lịch sử của một dân tộc tỷ lệ thuận với sự vĩ đại của một nền văn hóa.
Bản sắc văn hóa dân tộc là nơi mọi người giao lưu văn hóa, cùng nhau tôn vinh vẻ đẹp của quê hương và cũng là nơi mọi người gắn kết với nhau, cùng nhau vui chơi. Đây là tiền đề tạo nên sự gắn kết, đoàn kết dân tộc.
Bản sắc văn hóa dân tộc là lá chắn chống “hòa tan” khi hội nhập với bạn bè quốc tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, bản sắc văn hóa dân tộc giúp đất nước được nhận diện rõ ràng hơn.
Bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam bao gồm những gì?
Nhắc đến bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam không thể không nhắc đến kho tàng khổng lồ hội tụ bởi những yếu tố sau:
- Đầu tiên là ngôn ngữ. Ngôn ngữ là linh hồn của một dân tộc. Một dân tộc không có tiếng nói, chữ viết sẽ trở thành nô lệ của các dân tộc khác. Lịch sử 1.000 năm Bắc thuộc của Việt Nam là bằng chứng rõ ràng. Chúng tôi bị ảnh hưởng sâu sắc bởi các ký tự Trung Quốc. Tuy nhiên, sau này chúng tôi đã có chữ Nôm riêng. Đến thế kỷ 17, chúng ta đã có tiếng Việt bằng chữ Latinh, làm tiền đề cho quá trình hình thành và phát triển chữ Quốc ngữ. Từ đây, chúng ta lên tiếng, góp phần đánh bại giặc ngoại xâm.
- Thứ hai là phong tục, tập quán và tôn giáo. Phong tục ở Việt Nam bao gồm tục ăn trầu, tục cưới hỏi, tục giỗ tổ Hùng Vương, các tín ngưỡng tôn giáo như Phật giáo, Công giáo, Tin lành,… Đây là những phong tục ứng xử và sinh hoạt. và những quan niệm đạo đức, tôn giáo và tâm linh mà người dân cùng một quốc gia truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Thứ ba là trang phục. Trang phục Việt Nam vô cùng đa dạng và phong phú qua các thời đại. Trang phục của phụ nữ đa dạng từ yếm đào, áo tứ thân, quần dài, khăn xếp cho đến áo dài (trang phục truyền thống của Việt Nam). Trang phục nam giới đa dạng từ áo cánh, quần dài đến khăn xếp, áo sơ mi, quần ống rộng…
- Thứ tư là ẩm thực. Ẩm thực Việt Nam được mệnh danh là một trong những nền ẩm thực phong phú nhất thế giới. Xuyên suốt chiều dài đất nước, từ Bắc tới Nam, mỗi vùng miền đều có những món ăn, khẩu vị riêng. Miền Bắc có phở, bún thang, cơm chiên,… Miền Trung có bánh xèo, ẩm thực cung đình Huế,… Miền Nam có cá lóc nướng, bún Nam Vang,…
- Thứ năm là kiến trúc. Kiến trúc Việt Nam cũng là một yếu tố không thể thiếu trong bản sắc văn hóa dân tộc. Đặc biệt, Việt Nam có nhiều công trình kiến trúc được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới như: Hoàng thành Thăng Long, phố cổ Hội An, Vịnh Hạ Long,…
Vì sao cần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc?
Có nhiều lý do để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó có:
- Thứ nhất, bảo tồn những giá trị tinh hoa tinh thần dân tộc cho thế hệ mai sau. Bản sắc văn hóa được kế thừa. Vì vậy, nó phải được bảo tồn và phát huy, để những giá trị nguyên vẹn được truyền lại cho thế hệ tương lai.
- Thứ hai, bảo vệ khỏi sự hư hỏng của thời gian. Thời gian hủy diệt vạn vật, không có gì nằm ngoài quy luật sáng tạo, tồn tại, hủy diệt và hư không. Đặc biệt, đối với các loại hình kiến trúc cổ. Nếu không có biện pháp trùng tu, trùng tu thì sẽ không thể bảo tồn được cho đến ngày nay.
- Thứ ba, ngăn chặn các thế lực thù địch xuyên tạc, hủy hoại bản sắc văn hóa dân tộc. Các thế lực phá hoại nhà nước luôn rình cơ hội để phá hoại, và bản sắc văn hóa dân tộc cũng là một trong những mục tiêu. Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là chìa khóa đoàn kết dân tộc, đẩy lùi các thế lực xấu.
- Thứ tư, phát huy tinh thần phủ định biện chứng. Bản sắc văn hóa cần được bảo tồn nhưng điều đó không có nghĩa là bảo tồn những phong tục, tập quán lạc hậu, lạc hậu. Vì vậy, việc quảng bá cần phải có chọn lọc, phù hợp với thời điểm.
- Thứ năm, tạo nguồn “vốn” để trao đổi với bạn bè quốc tế. Trong thời đại hội nhập là xu thế tất yếu, bản sắc văn hóa dân tộc giống như biểu tượng để phân biệt lẫn nhau. Không những vậy, đây còn là nguồn vốn để giao lưu với bạn bè trên thế giới, tăng cường quảng bá hình ảnh đất nước.
Bản sắc văn hóa dân tộc là vẻ đẹp đáng tự hào của một đất nước, cần được bảo tồn và tiếp nối qua nhiều thế hệ. Bài viết trên đã giải đáp được câu hỏi bản sắc văn hóa dân tộc là gì cũng như tại sao phải bảo tồn và phát huy nó. Cảm ơn vì đã xem!
