Tiền Tệ Là Gì? Phân Tích Bản Chất Và Chức Năng Của Tiền Tệ

Tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế mỗi quốc gia. Vậy tiền tệ là gì? Bản chất và chức năng của tiền là gì? Hãy cùng chúng tôi phân tích trong bài viết sau.

Tiền tệ là gì?

Khi nói đến tiền tệ thì ai cũng biết đó là phương thức được sử dụng trong các giao dịch thanh toán. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ tiền tệ là gì.

Khái niệm về tiền

Tiền tệ là phương tiện thanh toán chính thức theo quy định của pháp luật, được sử dụng với mục đích trao đổi hàng hóa, dịch vụ của một khu vực, quốc gia hoặc nền kinh tế. Vì vậy, tiền tệ còn được gọi là “tiền lưu thông”.

Thông thường, tiền tệ được phát hành bởi cơ quan nhà nước (chẳng hạn như ngân hàng trung ương). Bản thân tiền tệ thực sự không có giá trị. Giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị mà nó đại diện, tùy thuộc vào nền kinh tế và tổ chức phát hành.

Hiện nay, tồn tại rất nhiều quan niệm, quan điểm liên quan đến tiền là gì, tùy theo những góc nhìn khác nhau:

• Theo Marx, tiền là một loại hàng hóa nhưng tách biệt khỏi thế giới hàng hóa thông thường. Tiền tệ được sử dụng để đo lường giá trị của tất cả các hàng hóa khác.

• Theo các nhà kinh tế, tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp nhận trong thanh toán hàng hóa, dịch vụ hoặc trong việc trả nợ.

• Ở góc độ nghiên cứu, tiền tệ là phương tiện thể hiện tốc độ tăng trưởng của một nền kinh tế và là bằng chứng về các giai đoạn phát triển lịch sử.

• Theo quan điểm trọng thương, tiền là biểu hiện của sự giàu có. Một đất nước được gọi là giàu khi tích lũy được nhiều tiền.

• Theo quan điểm nông nghiệp, tiền chỉ là ảo ảnh, chỉ đóng vai trò là chất bôi trơn trong cỗ máy hoạt động kinh tế.

• Theo N. Gregory Mankiw, tiền tệ là lượng tài sản có thể được sử dụng ngay để thực hiện giao dịch.

• Theo Frederic S. Mishkin, tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp nhận để trao đổi hàng hóa, dịch vụ hoặc thanh toán các khoản nợ.

Sự ra đời của tiền tệ

Vào thời xa xưa, khi chưa có tiền, con người mua bán hàng hóa, dịch vụ bằng cách trao đổi những sản phẩm có giá trị như nhau.

Đến năm 3000 trước Công nguyên, tiền xu đã ra đời. Những đồng tiền đầu tiên được đúc bởi người Lưỡng Hà (Iraq ngày nay). Lúc đầu tiền xu được đúc bằng đồng, sau đó bằng sắt. Thanh toán bằng tiền xu tiện lợi hơn trước, khi phải cân khối lượng hàng hóa. Sự cải thiện này đã góp phần thúc đẩy hoạt động giao dịch.

Năm 600 – 1455, tiền giấy ra đời, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tiếp theo đó, các ngân hàng Thụy Điển ở châu Âu cũng lần đầu tiên sản xuất tiền giấy. Và đến những năm 1690, tiền giấy đã trở nên phổ biến ở Mỹ.

Trải qua thời gian dài phát triển, tiền đã chính thức được chấp nhận là tiền đại diện trong hoạt động trao đổi hàng hóa. Các ngân hàng và thương gia có thể thanh toán bằng cách sử dụng biên lai trên hóa đơn, được chuyển đổi thành tiền mặt. Những tờ tiền đó được sử dụng rộng rãi và có giá trị như tiền.

Ngày nay, bên cạnh tiền xu hay tiền giấy, còn có tiền điện tử và tiền điện tử. Tuy nhiên, những loại tiền tệ này không được Chính phủ bảo hộ.

Các hình thức kiếm tiền

Trong quá trình phát triển của lịch sử loài người, có rất nhiều loại tiền tệ xuất hiện và được sử dụng, chia thành 4 dạng chính:

• Kiếm tiền: Là hình thức kiếm tiền đầu tiên. Hàng hóa được sử dụng làm trung gian để trao đổi, mua bán hàng hóa.

• Hình thức tín dụng: Là dạng tiền không có giá trị, dựa vào lòng tin của người dân để sử dụng và lưu thông, gồm 2 loại: tiền kim loại và tiền giấy.

• Hình thức tiền tệ: Là một dạng tiền tệ phi vật chất, không ở dạng hữu hình. Đây là hình thức tiền được ghi vào sổ có số thanh toán hoặc số chuyển tiền thể hiện trên tài khoản ngân hàng như séc, phiếu chuyển tiền,…

• Hình thức tiền điện tử: Là loại tiền kỹ thuật số được sử dụng để thanh toán tự động. Tiền điện tử sử dụng thuật toán để bảo mật và xác nhận giao dịch. Biểu mẫu này có cơ sở dữ liệu đầu vào hạn chế và không được công nhận chính thức.

Phân tích bản chất của tiền

Bản chất của tiền là một loại hàng hóa đặc biệt, là vật ngang giá chung của các hàng hóa khác, là trung gian trong trao đổi hàng hóa, là công cụ để diễn ra quá trình mua bán. thuận tiện và dễ dàng hơn. Để hiểu rõ hơn về bản chất của tiền, hãy phân tích hai đặc tính cơ bản của nó:

• Giá trị sử dụng của tiền tệ:

  • Là khả năng đáp ứng nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu sử dụng làm trung gian trong quá trình trao đổi. Nghĩa là tiền chỉ tồn tại khi xã hội có nhu cầu.

  • Giá trị sử dụng của tiền tệ sẽ phụ thuộc vào quy định của xã hội, tiền tệ sẽ tồn tại với vai trò trung gian miễn là xã hội vẫn thừa nhận vai trò của nó.

• Giá trị của tiền: thể hiện qua sức mua, khả năng trao đổi ít nhiều lấy hàng hóa khác để trao đổi. “Sức mua” ở đây được xem xét dưới góc độ tất cả hàng hóa trên thị trường.

Chức năng của tiền là gì?

Bản chất của tiền đã được phân tích rõ ràng. Vậy tiền tệ có chức năng gì và đóng góp gì cho sự phát triển của nền kinh tế? Dưới đây là 5 chức năng cơ bản nhưng rất quan trọng của tiền.

Phương tiện trao đổi

Quá trình trao đổi hàng hóa trực tiếp giữa các chủ thể dần được thay thế bằng hình thức gián tiếp khi tiền tệ xuất hiện. Tiền tệ đóng vai trò trung gian, một vật tương đương chung. Tiền tệ là phương tiện giúp hoạt động mua bán diễn ra thuận tiện, nhanh chóng.

Phương tiện đo giá trị

Tiền tệ là phương tiện để đo lường giá trị của hàng hóa, dịch vụ. Mỗi mặt hàng sẽ được định giá bằng tiền, tương tự như cách chúng ta xác định trọng lượng theo cân hay chiều dài tính bằng mét.

Giá trị của hàng hóa khi được thể hiện bằng tiền gọi là giá cả. Mức giá này còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như giá trị hàng hóa, giá trị tiền tệ và quan hệ cung cầu trên thị trường.

Chức năng này của tiền còn được thể hiện trong việc đo lường sự phát triển xã hội và đo lường mức sống của con người. Từ đó, tạo ra một nền kinh tế tiền tệ.

Phương tiện thanh toán

Tiền tệ đơn giản hóa quá trình trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các chủ thể. Tiền có thể được sử dụng để mua hàng, trả nợ, nộp thuế, v.v. Tiền tệ được ghi nhận và có độ chính xác cao về giá trị trao đổi.

Phương tiện tích lũy

Tiền tệ được coi là tài sản tích lũy khi tiền được rút ra khỏi lưu thông trên thị trường và cất giữ. Càng tích trữ nhiều tiền thì của cải vật chất trong xã hội càng lớn. Đây là biểu hiện của tài sản “Trong” của nền kinh tế quốc dân.

Tiền tệ thế giới

Tiền tệ có chức năng như tiền tệ thế giới khi được các nước trên thế giới công nhận và tin cậy theo tỷ giá hối đoái (chênh lệch giá tiền tệ giữa các quốc gia). Tỷ giá hối đoái được điều chỉnh theo nền kinh tế của các quốc gia khác nhau. Đây là phương tiện thanh toán quốc tế.

Chính sách tiền tệ

Căn cứ vào mục tiêu và phương pháp hoạt động, chính sách tiền tệ được chia thành hai loại như sau:

• Chính sách tiền tệ mở rộng: mở rộng cung tiền làm giảm lãi suất, tăng tổng cầu, áp dụng khi nền kinh tế suy thoái. Thực hiện bằng cách mua giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán, hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc giảm lãi suất chiết khấu trên thị trường.

• Chính sách tiền tệ thắt chặt: giảm cung tiền, tăng lãi suất để giảm mức giá chung, áp dụng cho nền kinh tế có lạm phát ngày càng tăng. Thực hiện bằng cách bán giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán, tăng dự trữ bắt buộc hoặc tăng tỷ lệ chiết khấu.

Bài viết trên giải đáp thắc mắc tiền tệ là gì và phân tích bản chất, chức năng của tiền tệ. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức và hiểu rõ hơn về các loại tiền tệ đang lưu hành trên thị trường.