Tiền là một trong những sản phẩm của nền kinh tế thị trường. Sự ra đời và phát triển của tiền tệ gắn liền với sự phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hóa. Vậy chức năng của tiền tệ là gì? Trong số các chức năng này, chức năng nào quan trọng nhất? hãy khám phá bài viết sau.
Tiền tệ là gì? Lịch sử ra đời của tiền tệ
Khái niệm tiền tệ
Tiền tệ là phương tiện thanh toán chính thức theo quy định của pháp luật, được sử dụng với mục đích trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong một khu vực, quốc gia hoặc nền kinh tế.
Về cơ bản, C. Marx tin rằng tiền là một loại hàng hóa đặc biệt tách biệt khỏi thế giới hàng hóa như một vật ngang giá chung thống nhất của các hàng hóa khác. Nó đại diện cho công tác xã hội và đại diện cho mối quan hệ giữa các nhà sản xuất nguyên liệu thô.
Tại sao tiền bản chất là một hàng hóa? Bởi vì:
- Tiền còn có tính chất của hàng hóa: giá trị và giá trị sử dụng.
- Tiền cũng có người mua, người bán và giá cả như những hàng hóa khác. Giá tiền tệ cũng biến động dựa trên cung và cầu.
- Tiền tệ đóng vai trò như một vật tương đương chung.
Lịch sử ra đời của tiền tệ
Thời xa xưa, con người không dùng tiền tệ để mua bán hàng hóa mà họ dùng hàng hóa để trao đổi, nghĩa là họ trao đổi những gì họ có để có được những gì họ cần.
Một số nền văn minh sau đó đã phát triển việc sử dụng tiền kim loại, giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị của vật liệu làm ra nó.
Những đồng xu đầu tiên được tạo ra ở Mesopotamia vào khoảng năm 3000 trước Công nguyên. Vật liệu đầu tiên được sử dụng để làm tiền xu là đồng, sau đó là sắt. Ưu điểm của việc sử dụng tiền xu là sự tiện lợi khi không phải cân trọng lượng.
Tiền xu khiến việc mua bán hàng hóa trở nên dễ dàng hơn nhiều trong thế giới cổ đại. Sau khi tiền xu, tiền giấy hoặc tiền giấy được giới thiệu và đưa vào lưu thông ở Trung Quốc từ năm 600 đến năm 1455, thời nhà Tống. Ở châu Âu, giấy bạc ngân hàng đầu tiên được phát hành bởi Ngân hàng Thụy Điển ở Stockholm vào năm 1661. Ở Mỹ, vào những năm 1690, giấy bạc ngân hàng được phát hành và sử dụng rộng rãi hơn.
Sau tiền giấy, tiền phát triển thành một dạng tiền đại diện. Các thương gia và ngân hàng kinh doanh vàng và bạc bắt đầu phát hành biên lai cho người gửi tiền. Biên nhận này có thể được chuyển đổi thành tiền mặt. Biên nhận này bắt đầu được chấp nhận rộng rãi và sử dụng trong thanh toán như một hình thức tiền.
Vào thế kỷ 21, một loại tiền tệ khác xuất hiện không tồn tại vật chất và không được chính phủ hỗ trợ: tiền ảo. Tiền ảo được trao đổi và lưu trữ điện tử.
Chức năng của tiền tệ
Do tính chất là một loại hàng hóa cụ thể, tiền thực hiện năm chức năng trong nền kinh tế:
Phương tiện thanh toán
Chức năng này là chức năng dễ thấy nhất trong cuộc sống hàng ngày. Tiền đơn giản hóa quá trình trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa người mua và người bán. Khi thực hiện chức năng là phương tiện thanh toán, tiền không đóng vai trò trung gian trong lưu thông mà là yếu tố bổ sung. Quá trình lưu thông tiền tệ diễn ra độc lập và không phụ thuộc vào quá trình trao đổi hàng hóa.
Phương tiện đo giá trị
Tiền là một cách để đo lường giá trị của hàng hóa. Để đo lường giá trị của hàng hóa thì bản thân đồng tiền cũng phải có giá trị. Vì vậy, đồng tiền thực hiện chức năng này phải là vàng.
Giá trị này, khi được đánh giá bằng tiền, được gọi là giá. Giá cả hàng hóa bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như giá trị sản phẩm, giá trị đồng tiền và quy luật cung cầu thị trường. Trong số các yếu tố này thì giá trị của hàng hóa là yếu tố quyết định giá cả của hàng hóa.
Phương tiện lưu thông
Tiền đóng vai trò là phương tiện thúc đẩy sự lưu thông hàng hóa. Chức năng của phương tiện lưu thông được thể hiện qua cơ cấu hàng hóa – tiền tệ – hàng hóa. Cấu trúc này có nghĩa là người bán giao hàng cho người mua và thu tiền, sau đó dùng tiền để mua hàng hóa khác.
Ở mỗi giai đoạn, lượng tiền cần thiết cho lưu thông sẽ thay đổi theo quy luật lưu thông tiền tệ trên thị trường. Mức độ kiếm tiền của thị trường càng cao thì chức năng của phương tiện lưu thông càng được thể hiện rõ ràng.
Cơ sở lưu trữ
Khi thực hiện chức năng này, tiền tệ sẽ được đưa ra khỏi lưu thông trên thị trường và được lưu trữ. Tiền tượng trưng cho của cải của xã hội dưới dạng giá trị, vì vậy cất giữ tiền cũng có nghĩa là cất giữ của cải.
Càng tích trữ nhiều tiền thì lượng của cải vật chất trong xã hội càng lớn. Khi sản lượng hàng hóa tăng lên dẫn đến lượng hàng hóa trên thị trường tăng lên thì số tiền dự trữ sẽ được tung ra lưu thông.
Tiền tệ thế giới
Tiền tệ thực hiện chức năng này khi nó thực hiện chức năng trên ngoài lãnh thổ quốc gia. Đồng tiền thực hiện chức năng này phải có đủ giá trị như vàng hoặc các loại tiền được công nhận giá trị ở nhiều quốc gia. Các loại tiền tệ điển hình phục vụ chức năng này là đồng đô la Mỹ và đồng euro của Liên minh Châu Âu.
Chức năng nào là quan trọng nhất?
Chức năng quan trọng nhất của tiền là gì ? Các chức năng của tiền có liên quan chặt chẽ với nhau và tất cả đều đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của nền kinh tế. Nhưng trong năm chức năng trên, chức năng quan trọng nhất là chức năng vận chuyển.
Khi tiền xuất hiện, quá trình trao đổi hàng hóa chuyển từ hàng hóa trực tiếp – hàng hóa sang hàng hóa gián tiếp – tiền – hàng hóa. Trong thời đại này, tiền đóng vai trò là vật ngang giá chung, đóng vai trò trung gian thúc đẩy việc lưu thông hàng hóa trở nên thuận tiện hơn.
Nếu không có tiền, mọi giao dịch hàng hóa, dịch vụ sẽ chuyển về hình thức trao đổi trực tiếp, nghĩa là hàng hóa, dịch vụ này được đổi lấy hàng hóa, dịch vụ khác. Nhưng sự trao đổi này chỉ có thể diễn ra nếu cả hai bên đều cần hàng hóa và dịch vụ của bên kia. Việc trao đổi như vậy trở nên khó khăn vì sự chồng chéo về nhu cầu rất thấp.
Khi thực hiện được chức năng là phương tiện lưu thông, tiền đóng vai trò làm cho việc trao đổi trở nên dễ dàng và thuận tiện. Tiền tệ khắc phục được những nhược điểm của trao đổi trực tiếp hàng hóa như nhu cầu trao đổi hạn chế, thời gian hạn chế (mua bán phải diễn ra cùng lúc), không gian hạn chế (mua bán phải diễn ra ở cùng một địa điểm).
Nếu tiền không thể thực hiện được chức năng này thì tiền không còn giá trị hay nói cách khác là tiền sẽ không tồn tại.
Ngoài vai trò thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa và ổn định thị trường tài chính, tiền tệ còn là phương tiện mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ quốc tế. Do đó, chúng ta có thể nói rằng tiền là phương tiện thiết yếu cho việc lưu thông hàng hóa cũng như cho hoạt động của nền kinh tế.
Hiểu rõ chức năng của tiền tệ là gì sẽ giúp việc áp dụng linh hoạt các chức năng này vào thực tế trở nên thiết thực hơn. Chúng tôi hy vọng bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất.
