Dân chủ là mục tiêu, khát vọng mà nhiều quốc gia theo đuổi và bảo tồn trong nhiều thập kỷ qua. Vậy bạn có biết dân chủ là gì không? và bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm ra câu trả lời cho những câu hỏi này qua bài viết dưới đây.
Dân chủ là gì?
Dân chủ là một hình thức tổ chức thể chế chính trị của xã hội trên cơ sở khẳng định mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân, do nhân dân thực hiện hoặc thông qua người đại diện do nhân dân bầu ra và ghi nhận các nguyên tắc dân chủ. nguyên tắc bình đẳng, tự do và nhân quyền.
Theo Marx Lênin, dân chủ là sản phẩm phản ánh đặc điểm của các mối quan hệ xã hội, trình độ và yêu cầu phát triển của xã hội, đặc biệt là các mối quan hệ, trình độ và yêu cầu phát triển kinh tế.
Các hình thức dân chủ hiện nay
Dân chủ bao gồm hai hình thức chính: dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp.
- Dân chủ trực tiếp: Dân chủ trực tiếp là hình thức dân chủ khi người dân trực tiếp tham gia thảo luận về các quy định, thể chế, người dân là cử tri và trực tiếp tham gia đưa ra các quyết định trong quá trình đó. công việc nhà nước.
- Dân chủ gián tiếp: Dân chủ gián tiếp là hình thức dân chủ khi người dân bầu ra người đại diện của mình để tham gia làm việc trong bộ máy nhà nước. Theo đó, thay vì trực tiếp bỏ phiếu, nhân dân đặt trách nhiệm và niềm tin vào việc đưa ra quyết định của mình cho người được lựa chọn để họ có thể thực hiện được ý nguyện của nhân dân.
Theo Điều 6 Hiến pháp Việt Nam 2013, nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước theo hình thức dân chủ trực tiếp, thông qua dân chủ đại diện thông qua đại diện Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan nhà nước. khác.
Những nguyên tắc bảo đảm thực hiện dân chủ là gì?
Những nguyên tắc cốt lõi trong việc bảo đảm thực hiện dân chủ là gì? Nghĩa là: Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát và dân hưởng thụ. Đây là mục tiêu, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng và Nhà nước.
Trong đó:
- Người dân biết: người dân hiểu rõ và hiểu rõ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
- Nhân dân thảo luận: Khi đã hiểu rõ nội dung, mục đích của chủ trương, chính sách thì người dân có quyền thảo luận, bàn luận, bình luận về những vấn đề có trong nội dung chính sách đó để đưa ra quyết định. những giải pháp hoặc đề xuất tối ưu, hiệu quả.
- Người đi làm: là những người phải làm việc và tuân thủ các chủ trương, chính sách trong đời sống. Người dân có vai trò triển khai, thực hiện các chủ trương, chính sách này.
- Thanh tra nhân dân: Nhân dân rà soát, đánh giá thực tế thực hiện chủ trương, chủ trương, chính sách nhằm phát hiện những sai lệch, bất cập cần khắc phục và có biện pháp khắc phục kịp thời. thời gian.
- Giám sát con người: Người dân theo dõi, rà soát quá trình thực hiện chủ trương, chương trình, kế hoạch, dự án của nhà nước.
- Người hưởng lợi: Người được hưởng thành quả của quá trình phát triển đời sống vật chất và tinh thần.
Để làm được điều này, chúng ta cần xây dựng, hoàn thiện và duy trì bền vững hệ thống cơ chế thực hiện dân chủ đúng đắn, độc đáo nhằm mở rộng dân chủ trong xã hội. Ngoài ra, để tạo bước đệm vững chắc giúp bộ máy nhà nước và nền dân chủ vận hành trơn tru, mỗi người dân cần nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc đưa ra các quyết định chung. .
Vai trò của dân chủ là gì?
Dân chủ có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự vận hành và phát triển của hệ thống chính trị. Một số vai trò chính là:
- Quyền quyết định và tự do cá nhân: Khi người dân có quyền dân chủ sẽ được bày tỏ quan điểm, quyết định của mình trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Người dân có quyền tự do tham gia và đóng góp vào những quyết định chính trị có ảnh hưởng đến vận mệnh đất nước.
- Dân chủ giúp phân phối quyền lực: Dân chủ giúp ngăn chặn các trường hợp quyền lực tập trung vào một cá nhân hoặc tổ chức. Khi đó quyền lực sẽ được phân phối và đảm bảo không bị lợi dụng độc quyền để trục lợi.
- Tìm hướng đi đột phá: Khi người dân được quyền tự do bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình thì vấn đề sẽ được nhìn nhận từ nhiều phía và xử lý triệt để hơn.
Bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa
Theo Lênin, dân chủ trong chủ nghĩa xã hội bao trùm mọi mặt của đời sống xã hội. Trong quá trình hình thành và phát triển của dân chủ, dân chủ xã hội chủ nghĩa được coi là đỉnh cao. Theo đó, bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa có 4 nội dung sau:
- Bản chất chính trị: Là sự lãnh đạo chính trị của giai cấp công nhân trong việc thực hiện quyền lực và lợi ích của toàn dân trên mọi lĩnh vực, thông qua Đảng Cộng sản đối với toàn xã hội. Quyền lực này của giai cấp công nhân được thể hiện ở các quyền dân chủ, quyền làm chủ và quyền con người.
- Bản chất kinh tế: Là việc thực hiện chế độ sở hữu toàn dân về tư liệu sản xuất chủ yếu và thực hiện chế độ phân phối lợi ích chủ yếu dựa trên kết quả lao động. Bản chất được bộc lộ đầy đủ, rõ ràng thông qua quá trình ổn định chính trị, phát triển sản xuất và nâng cao đời sống của toàn xã hội.
- Bản chất văn hóa: Dân chủ xã hội chủ nghĩa kế thừa và phát huy những tinh hoa văn hóa truyền thống của dân tộc. Người dân là chủ nhân của các giá trị tinh thần, văn hóa và có quyền nâng cao trình độ văn hóa, phát triển theo định hướng cá nhân. Nói chung, dân chủ là một thành tựu văn hóa, một quá trình sáng tạo và là khát vọng tự do sáng tạo và phát triển con người.
- Bản chất tư tưởng, xã hội: Là sự kết hợp hài hòa lợi ích giữa các cá nhân, tập thể với lợi ích của toàn xã hội. Đồng thời, dân chủ xã hội chủ nghĩa còn dựa trên hệ tư tưởng Mác – Lênin và hệ tư tưởng của giai cấp công nhân với mọi hình thức ý thức xã hội. Để thực hiện dân chủ này, điều kiện tiên quyết là phải bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Dân chủ là quyền lực thuộc về ai?
Dân chủ là mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân, vì lợi ích của nhân dân. Bộ máy điều hành nhà nước phải phục vụ nhân dân và xã hội. Bên cạnh đó, dân chủ phải thực sự là một chủ thể của xã hội và có toàn quyền kiểm soát: Nhà nước, xã hội, chính mình,….
Trên đây là dân chủ là gì? và bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là gì? Chúng tôi hy vọng bài viết chứa đựng những thông tin hữu ích về dân chủ và các vấn đề xoay quanh chủ đề này.