GDP được coi là một trong những chỉ số hàng đầu để đánh giá tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế cũng như trình độ phát triển của một quốc gia. Hãy theo dõi bài viết sau để biết GDP là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế.
GDP là gì?
GDP là viết tắt của Tổng sản phẩm quốc nội, được dịch là tổng sản phẩm quốc nội hoặc tổng sản phẩm quốc nội. Đây là chỉ số tiêu dùng đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất tại một quốc gia trong một thời kỳ nhất định.
GDP là chỉ số đo lường tổng giá trị thị trường. Bằng cách sử dụng giá thị trường, nhiều loại sản phẩm được kết hợp thành một chỉ số giá trị duy nhất. Giá thị trường thể hiện số tiền người tiêu dùng sẵn sàng trả cho các hàng hóa khác nhau, do đó chúng phản ánh chính xác giá trị của những hàng hóa này.
- GDP chỉ đại diện cho hàng hóa được sản xuất và bán hợp pháp trên thị trường. GDP không tính sản phẩm được sản xuất, buôn bán trái phép trong nền kinh tế ngầm.
- Hàng hóa, dịch vụ được tính trong GDP bao gồm: Hàng hóa hữu hình như thực phẩm, ô tô, quần áo… và các dịch vụ vô hình như cắt tóc, khám bệnh, biểu diễn…
- GDP chỉ bao gồm giá trị của hàng hóa và dịch vụ cuối cùng chứ không bao gồm giá trị của hàng hóa trung gian. GDP cũng chỉ bao gồm hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ở hiện tại chứ không bao gồm hàng hóa được sản xuất trong quá khứ.
- GDP được tính theo lãnh thổ kinh tế của một quốc gia, bao gồm các đơn vị sản xuất, kinh doanh dưới hình thức tổ chức, cá nhân và hộ gia đình.
- GDP phản ánh giá trị sản xuất trong một khoảng thời gian cụ thể, thường là một năm hoặc một quý.
Phân loại GDP
Để hiểu rõ hơn GDP là gì, bạn đọc không thể bỏ qua thông tin về các loại GDP cơ bản:
GDP bình quân đầu người
GDP bình quân đầu người là chỉ số được tính dựa trên kết quả sản xuất kinh doanh bình quân đầu người trong một năm.
Chỉ số GDP bình quân đầu người tỷ lệ thuận với thu nhập và mức sống của người dân nước đó. Tuy nhiên, cũng cần nói thêm rằng, một quốc gia có chỉ số GDP cao không nhất thiết có mức sống cao.
GDP bình quân đầu người của một quốc gia tại một thời điểm được tính bằng cách chia con số GDP của quốc gia đó cho tổng dân số của quốc gia đó.
GDP danh nghĩa
- GDP danh nghĩa là chỉ số phản ánh tổng sản phẩm quốc nội GDP và được tính theo giá thị trường.
- GDP danh nghĩa là chỉ số thể hiện sự thay đổi giá cả do lạm phát hoặc tốc độ tăng giá của nền kinh tế. Nếu mọi mức giá đều có xu hướng tăng hoặc giảm thì GDP danh nghĩa sẽ lớn hơn.
GDP thực
- GDP thực tế là mục tiêu dựa trên tổng sản phẩm và dịch vụ trong nước được điều chỉnh theo lạm phát. Trong trường hợp lạm phát dương, GDP thực tế sẽ thấp hơn GDP danh nghĩa vì GDP thực tế bằng tỷ lệ giữa GDP danh nghĩa và chỉ số giảm phát GDP.
GDP xanh
- GDP xanh là một khái niệm mới và chưa được định nghĩa chính thức. GDP xanh có thể hiểu là GDP còn lại sau khi trừ đi các chi phí cần thiết để phục hồi môi trường do quá trình sản xuất gây ra.
GDP bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?
GDP bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, tuy nhiên có 3 yếu tố chính ảnh hưởng nhiều nhất đến chỉ số GDP:
Dân số
Dân số là nguồn lao động tạo ra của cải vật chất và cũng là người tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ được tạo ra. Dân số và GDP có mối tương tác không thể tách rời. Dân số là một trong những yếu tố không thể thiếu để tính GDP bình quân đầu người.
FDI
FDI (Đầu tư trực tiếp nước ngoài) là một chỉ số về đầu tư trực tiếp nước ngoài. FDI bao gồm tiền, phương tiện sản xuất, cơ sở hạ tầng…
Lạm phát
Lạm phát là sự tăng giá liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và thể hiện sự mất giá trị của đồng tiền.
Một nước muốn tăng trưởng kinh tế cao phải chấp nhận lạm phát. Tuy nhiên, khi lạm phát quá cao sẽ dẫn đến khủng hoảng kinh tế, do đó nhà nước luôn phải có chính sách kiểm soát lạm phát.
Chỉ số GDP ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế quốc dân?
Sau khi biết GDP là gì, chúng ta tiếp tục tìm hiểu về tầm quan trọng của chỉ số GDP đối với nền kinh tế của một quốc gia.
GDP là thước đo tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia tại một thời điểm nhất định. Đồng thời, thể hiện và phản ánh rõ nét sự biến động của hàng hóa, dịch vụ theo thời gian.
Chỉ số GDP giảm có thể dẫn đến suy thoái kinh tế, lạm phát, thất nghiệp, mất giá tiền tệ… Những tác động tiêu cực này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.
Ngoài ra, GDP còn là yếu tố giúp các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá tiềm năng phát triển của một quốc gia, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
Căn cứ vào chỉ số GDP, Chính phủ mỗi nước ban hành chính sách tiền tệ phù hợp với nền kinh tế.
Hạn chế của chỉ số GDP
Bên cạnh những ưu điểm mà GDP mang lại, chỉ số này cũng có một số nhược điểm như:
- Chưa thể hiện đầy đủ hoạt động sản xuất tự cung tự cấp.
- Không lượng hóa được một số giá trị của công việc không chính thức, kinh doanh chợ đen, công việc tình nguyện…
- Không xem xét các hoạt động trung gian mà chỉ xem xét việc sản xuất hàng hóa cuối cùng và đầu tư vốn.
- Tăng trưởng GDP không thể đo lường chính xác sự phát triển của một đất nước và đời sống người dân. Bởi GDP chỉ phản ánh sản lượng vật chất mà không xét đến tình hình chung của đất nước.
Công thức tính chỉ số GDP
Hiện nay có 3 phương pháp tính GDP phổ biến nhất được sử dụng. Tuy nhiên, dù bạn tính toán thế nào thì kết quả vẫn như nhau.
Phương pháp sản xuất
Ở góc độ sản xuất, tổng sản phẩm quốc nội là tổng giá trị gia tăng của nền kinh tế một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định.
GDP = Giá trị gia tăng + Thuế nhập khẩu
Trong đó, giá trị gia tăng của từng thành phần kinh tế có thể là thu nhập của người sản xuất, tiền lương, bảo hiểm, khấu hao tài sản cố định, thuế sản xuất, giá trị thặng dư…
Phương pháp sử dụng cuối cùng
Từ góc độ sử dụng hoặc chi tiêu, GDP bao gồm tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình, tiêu dùng cuối cùng của chính phủ, tích lũy tài sản và khoảng cách xuất nhập khẩu của một quốc gia.
GDP = C + I + G + NX
Trong đó:
C: Tổng giá trị tiêu dùng sản phẩm và dịch vụ của các hộ gia đình ở quốc gia đó
I: Tổng giá trị tiêu dùng của nhà đầu tư
G: Tổng giá trị chi tiêu chính phủ
NX: Xuất khẩu ròng
Phương pháp thu nhập
Từ góc độ thu nhập, GDP bao gồm thu nhập của người lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định được sử dụng cho sản xuất và giá trị thặng dư sản xuất trong thời kỳ của một quốc gia.
GDP = W + R + I + Pr + Ti + De
Trong đó:
W: Tiền lương
R: Tiền thuê
Tôi: Lãi suất
Pr: Lợi nhuận
Ti: Thuế dịch vụ, hàng hóa bán trên thị trường và trợ cấp của chính phủ cho sản xuất (thuế gián tiếp ròng).
De: Khấu hao tài sản cố định
Phân biệt GDP và các chỉ tiêu kinh tế
Nếu không hiểu rõ GDP là gì , nhiều người có thể nhầm lẫn và không thể phân biệt được GDP với một số chỉ tiêu kinh tế khác.
Phân biệt GDP và GNP
GNP là chỉ số tổng sản phẩm quốc dân, biểu thị tổng giá trị bằng tiền của sản phẩm và dịch vụ do mọi người dân sản xuất ra trong năm.
GDP và GNP đều được sử dụng để thể hiện các giá trị trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô, để đánh giá khả năng phát triển kinh tế của một quốc gia.
Tuy nhiên, về bản chất, GDP chỉ đại diện cho tổng sản phẩm quốc nội (trong nước). GNP phản ánh tổng sản phẩm quốc dân, bao gồm cả sản phẩm trong nước và nước ngoài.
Phân biệt GDP và CPI
CPI là chỉ số đo lường hàng hóa và dịch vụ được người tiêu dùng mua. Nó không bao gồm giá hàng hóa và dịch vụ được nhà nước, Chính phủ hoặc các doanh nghiệp mua.
Hai chỉ số GDP và CPI đều đại diện cho những chỉ số đo lường giá trị kinh tế vĩ mô.
Tuy nhiên, giá trị GDP chỉ được tính cho hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước. Giá trị CPI được tính cho tất cả hàng hóa và dịch vụ được mua, kể cả hàng nhập khẩu.
Trên đây là những thông tin giải thích: GDP là gì? Chỉ số GDP ảnh hưởng thế nào đến nền kinh tế? Hy vọng thông tin đầy hữu ích với bạn, cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi.
