Trình độ chính trị có vai trò quan trọng trong việc đánh giá nhận thức, năng lực của mỗi người trên lĩnh vực chính trị. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu rõ trình độ chính trị là gì và biết cách xác định cấp độ chính trị.
Trình độ chính trị là gì?
Trình độ chính trị là khái niệm chỉ năng lực, kiến thức và trình độ hiểu biết của một cá nhân về mặt lý luận chính trị. Tiêu chuẩn này phản ánh năng lực chính trị của cá nhân trong việc nghiên cứu, phân tích và áp dụng lý luận chính trị.
Trình độ chính trị có thể được xác định bằng bằng cấp, chứng chỉ và khả năng ứng dụng thực tế trong lĩnh vực chính trị. Điều này được áp dụng trong nhiều lĩnh vực của đời sống như nghiên cứu, giáo dục và quản lý chính trị.
Trình độ chính trị có vai trò quan trọng đối với mỗi cá nhân và là nền tảng thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị của cán bộ, đảng viên.
Mục đích xác định trình độ chính trị
Theo Điều 1, Quy định số 256-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, mục đích xác định trình độ chính trị được thể hiện như sau:
Việc xác định trình độ lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên nhằm bảo đảm thống nhất về tiêu chuẩn trình độ lý luận chính trị trong Đảng; làm cơ sở xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật thông tin lý luận chính trị và thực hiện chính sách cho cán bộ, đảng viên.
Vì vậy, theo quy định trên, việc xác định trình độ chính trị nhằm 3 mục đích chính sau:
- Một là, việc xác định trình độ chính trị đảm bảo tính thống nhất về tiêu chuẩn trình độ chính trị lý luận trong Đảng.
- Thứ hai, việc xác định trình độ chính trị sẽ là cơ sở quan trọng để Đảng và Nhà nước xây dựng chính sách, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng trình độ chính trị cho cán bộ, đảng viên.
- Thứ ba, xác định trình độ chính trị còn là cơ sở để cập nhật thông tin, thực hiện các chính sách đã được xác lập cho cán bộ, đảng viên.
Ngoài mục đích nêu trên, việc xác định trình độ chính trị còn là căn cứ để xem xét tham gia thi nâng ngạch công chức; Phục vụ cho việc bổ nhiệm, đề bạt, quyết định quản lý.
Ngoài ra, đối với cá nhân có mong muốn làm việc trong cơ quan Nhà nước, việc xác định trình độ chính trị cũng là yêu cầu bắt buộc, làm cơ sở đánh giá năng lực, trình độ.
Trình độ trình độ lý luận chính trị theo quy định
Theo Điều 3, Quy định số 57-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, trình độ chính trị được chia thành 3 cấp: Lý luận chính trị sơ cấp, lý luận chính trị trung cấp và lý luận chính trị cao cấp. Mỗi cấp độ này sẽ có những yêu cầu, tiêu chuẩn riêng dành cho các môn học.
Trình độ sơ cấp lý luận chính trị
Lý luận chính trị sơ cấp là cấp độ thấp nhất trong thang cấp độ lý luận chính trị. Theo Điều 3, Quy định số 57-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, trình độ sơ cấp lý luận chính trị được quy định như sau:
Lý luận chính trị sơ cấp là trình độ cơ bản đào tạo lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên, đảng viên… ở thực địa; Có những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kỹ năng vận dụng thực tế
Vì vậy, lý luận chính trị sơ cấp là trình độ cơ bản nhất dành cho cá nhân ở trình độ nền tảng. Ở cấp độ này, các cá nhân chỉ cần hiểu các nguyên tắc cơ bản của lý thuyết chính trị và có thể áp dụng lý thuyết đó vào thực tế.
Về các môn học được đào tạo ở trình độ sơ cấp lý luận chính trị, căn cứ Điều 4 Quy định 57-QD/TW, có 3 môn học chính, bao gồm:
- Người là đoàn viên, đoàn viên, đoàn viên của các tổ chức chính trị – xã hội cơ sở;
- Cá nhân là công chức cấp xã (trừ chỉ huy quân sự, cảnh sát trưởng cấp xã);
- Các cá nhân không chuyên ở cấp thôn, cộng đồng, tổ dân phố và các đối tượng khác có nguyện vọng đáp ứng yêu cầu chung.
Để được đào tạo ở cấp độ này, đối tượng phải tốt nghiệp trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông.
Trình độ trung cấp lý luận chính trị
Lý luận chính trị trung cấp là cấp độ thứ hai. Theo Điều 3, Quy định số 57-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, trình độ trung cấp lý luận chính trị được quy định như sau:
Trình độ trung cấp lý luận chính trị là trình độ đào tạo lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý cơ sở; Là công cụ cơ bản, có hệ thống, cập nhật về chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; Nâng cao nhận thức và hoàn thiện kỹ năng lãnh đạo, quản lý và ứng dụng thực tế.
Đây là trình độ đào tạo cao hơn dành cho cán bộ, quản lý cơ sở. Ở cấp độ này, các sĩ quan phải tiếp cận thông tin chính trị lý thuyết một cách có hệ thống và cập nhật. Đồng thời, cấp độ này không chỉ yêu cầu khả năng ứng dụng thực tế mà còn đòi hỏi cán bộ phải có khả năng nhận thức, lãnh đạo, quản lý.
Căn cứ Điều 5 Quy định 57-QD/TW, 5 môn học chính sẽ được đào tạo, bồi dưỡng trình độ trung cấp lý luận chính trị:
- Cán bộ, công chức, viên chức các cấp: Đảng ủy cấp xã, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, các tổ chức chính trị – xã hội cấp xã; Phó trưởng phòng và tương đương Phó thủ trưởng các đơn vị cấp huyện, cấp tỉnh, Phó trưởng phòng kế hoạch…
- Sĩ quan quân đội: Tư lệnh Ban chỉ huy quân sự cấp xã, tiểu đoàn trưởng, phó tham mưu trưởng, phó tham mưu trưởng, chính ủy…
- Cán bộ công an: Đại úy, Trưởng Công an cấp xã, Tiểu đoàn trưởng, Phó Đại đội trưởng, Phó Trưởng Công an cấp xã, Phó Tiểu đoàn trưởng và sĩ quan tương ứng; phó trưởng phòng, phó trưởng công an huyện, phó trung đoàn và cán bộ tương ứng. Cán bộ kế hoạch cho các vị trí trên;
- Cán bộ có cấp bậc hàm, chuyên môn và tương đương 06 năm; Theo quy định, chức danh, chức vụ phải có trình độ trung cấp lý luận chính trị và có trình độ trung cấp (tương đương);
- Giảng viên lý luận chính trị.
Để được đào tạo ở trình độ này, cán bộ phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau theo quy định tại Điều 5 Quy định 57-QD/TW:
- đảng viên chính thức hoặc đảng viên dự bị chính thức;
- Phải có trình độ cao đẳng trở lên (đối với cán bộ người dân tộc thiểu số hoặc ở vùng sâu vùng xa chỉ cần có trình độ trung học phổ thông trở lên);
- Cán bộ học thuật ngoài trung ương yêu cầu: nữ từ 33 tuổi, nam từ 35 tuổi trở lên.
Trình độ lý luận chính trị cấp cao
Đây là cấp chính trị cao nhất theo quy định của Đảng và Nhà nước. Theo Điều 3, Quy định số 57-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, trình độ lý luận chính trị cao hơn được quy định như sau
Trình độ lý luận chính trị cao hơn là trình độ đào tạo lý luận chính trị cho lãnh đạo, quản lý cấp trung và quản lý cấp cao; Những công cụ cơ bản, hệ thống, thiết thực, hiện đại, toàn diện về chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; nâng cao tầm nhìn và tư duy chiến lược; Nâng cao kỹ năng lãnh đạo, quản lý và ứng dụng thực tế.
Trình độ lý luận chính trị cao hơn được quy định cho cán bộ, lãnh đạo cấp trung và cấp cao. Ở cấp độ này, cán bộ phải được tiếp cận những thông tin lý luận chính trị một cách có hệ thống, thiết thực, hiện đại và toàn diện. Bên cạnh yêu cầu về khả năng quản lý và khả năng ứng dụng thực tế; Các nhà quản lý và lãnh đạo cũng phải có tầm nhìn và tư duy chiến lược.
Về các môn học lý luận chính trị ở trình độ cao hơn, Quy định 57-QD/TW quy định cụ thể các môn học như sau:
- Cán bộ, công chức, viên chức: Trưởng ban, ngành cấp huyện, cấp tỉnh; Đảng viên từ cấp huyện trở lên, lãnh đạo cấp ủy, ban, ngành, tổ chức chính trị – xã hội cấp tỉnh; Thủ trưởng các Bộ, ngành, ngành; Phó Trưởng ban Trung ương; Phó trưởng phòng kế hoạch, trưởng phòng cấp huyện, cấp tỉnh…
- Sĩ quan quân đội: Tư lệnh, Chính ủy Ban chỉ huy quân sự cấp huyện; trung đoàn trưởng, chính trị viên trung đoàn và tương tự; chỉ huy các lữ đoàn, sư đoàn, bộ chỉ huy quân sự, bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh và tương đương…
- Cán bộ công an: Trưởng phòng, Trưởng Công an khu vực, Trung đoàn trưởng và cấp tương đương trở lên; cán bộ kế hoạch cho các vị trí trên. Phó Cục trưởng (tương đương) của Cục (tương đương) thuộc Bộ Công an;
- Sĩ quan có 4 năm cấp bậc hàm, chuyên ngành và tương đương; Theo quy định, chức danh, chức vụ phải có trình độ cao cấp lý luận chính trị và trình độ chuyên môn cao (tương đương);
- Giảng viên có 5 năm trực tiếp giảng dạy lý luận chính trị tại các học viện, trường có nhiệm vụ đào tạo lý luận chính trị.
Về tiêu chuẩn để được đào tạo ở trình độ cao hơn về lý luận chính trị, cán bộ phải đạt 3 tiêu chuẩn sau:
- Là đảng viên chính thức của Đảng;
- Có trình độ đại học trở lên;
- Cán bộ phải học chương trình không tập trung: Nam từ 40 tuổi, nữ từ 38 tuổi trở lên.
Nguyên tắc xác định trình độ chính trị
Để xác định rõ trình độ chính trị của mình, cán bộ, đảng viên cần hiểu rõ nguyên tắc quyết định. Theo Điều 3, Quy định số 256-QD/TW của Ban Chấp hành Trung ương, nguyên tắc xác định trình độ chính trị được quy định như sau:
Bảo đảm đưa chương trình lý luận chính trị sơ cấp, trung cấp, cao cấp vào hệ thống các trường chính trị của Đảng (trung tâm huấn luyện chính trị cấp huyện; trường chính trị cấp tỉnh; Đại học Học viện Chính trị – Hành chính Quốc gia). chuẩn mực để so sánh với nội dung và chương trình lý luận chính trị (số môn, số tiết) do cán bộ, đảng viên giảng dạy.
Vì vậy, cán bộ, đảng viên có thể xác định trình độ chính trị của mình bằng cách so sánh nội dung, chương trình lý luận chính trị đã học với nội dung chuẩn của chương trình theo quy định của hệ thống trường chính trị của đảng.
Ngoài nguyên tắc này, khi khai báo trình độ chính trị, bạn cũng cần chú ý ghi rõ ràng, chính xác các thông tin liên quan đến trình độ chính trị được cung cấp trong trình độ chuyên môn của mình.
Vì vậy, bài viết đã cung cấp những thông tin cơ bản, cốt lõi nhất về trình độ chính trị. Việc hiểu thế nào là trình độ chính trị và xác định đúng trình độ chính trị có vai trò rất quan trọng đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Chúng tôi hy vọng những thông tin cung cấp trong bài viết là nền tảng kiến thức hữu ích và cần thiết cho các bạn khi quyết định trình độ chính trị của mình.
