Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, tỷ giá hối đoái là một khái niệm rất quan trọng mà mọi người đều phải biết. Vậy tỷ giá hối đoái là gì? Cách tính tỷ giá hối đoái tiêu chuẩn hiện nay là gì? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc đó cho bạn.
Tỷ giá hối đoái là gì?
Tỷ giá hối đoái là tỷ giá trao đổi tiền tệ, phản ánh mối quan hệ về giá trị giữa đồng tiền của hai quốc gia. Tỷ giá hối đoái giữa hai đồng tiền là số đơn vị tiền tệ cần thiết để đổi được một đơn vị ngoại tệ. Tỷ giá này được hình thành dựa trên quy luật cung cầu của thị trường, được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quản lý và điều chỉnh.
Ví dụ: Tính đến ngày 19/7/2023, tỷ giá quy đổi USD là 23.649, tức 1 USD = 23.649 VNĐ hoặc 23.649 sẽ đổi được 1 USD.
Chế độ tỷ giá hối đoái
Bên cạnh việc thắc mắc tỷ giá hối đoái là bao nhiêu , người ta còn quan tâm đến chế độ tỷ giá hối đoái hiện hành. Các cơ chế tỷ giá này thường phụ thuộc vào hai yếu tố: nhu cầu thị trường và chính sách của Nhà nước.
Tỷ giá hối đoái thả nổi
Tỷ giá này hoàn toàn phụ thuộc vào diễn biến thị trường tiền tệ theo quy luật cung cầu và không có sự can thiệp của Nhà nước. Trong tình hình hiện nay, chưa có quốc gia nào sử dụng loại chế độ này, hầu hết Nhà nước đều can thiệp nhằm hạn chế những biến động ảnh hưởng đến nền kinh tế nước nhà.
Tỷ giá hối đoái cố định
Tỷ giá hối đoái cố định là tỷ giá hối đoái do Nhà nước thiết lập và quản lý. Việc sử dụng chế độ tỷ giá này giúp ổn định môi trường đầu tư nước ngoài, hạn chế lạm phát và biến động thị trường. Tuy nhiên, việc áp dụng tỷ giá này lâu dài sẽ dẫn đến sự cứng nhắc trong quản lý và mất cân đối trong cán cân xuất nhập khẩu.
Tỷ giá hối đoái thả nổi được điều tiết
Tỷ giá thả nổi điều tiết là tỷ giá kết hợp cả hai loại trên, nghĩa là vừa thả nổi theo quy luật cung cầu của thị trường nhưng vẫn chịu sự quản lý, điều tiết của Nhà nước. Loại tỷ giá này đang được hầu hết các nước trên thế giới sử dụng nhằm đảm bảo ổn định kinh tế, thúc đẩy xuất nhập khẩu phát triển mà vẫn đảm bảo tính độc lập của từng đồng tiền.
Nếu tỷ giá biến động quá nhiều, ảnh hưởng đến thị trường và an toàn chung, Nhà nước sẽ đưa ra một số giải pháp cần thiết để ổn định thị trường như chính sách chiết khấu, chính sách tỷ giá, chính sách ổn định thị trường. chống bán phá giá, tăng giá tiền tệ, v.v.
Cách tính tỷ giá hối đoái tiêu chuẩn hiện hành
Việc tính tỷ giá hối đoái phải dựa trên đồng tiền cơ sở và đồng tiền định giá. Đồng tiền cơ sở là loại tiền tệ có số lượng đơn vị cố định là 1 đơn vị, trong khi đồng tiền định giá là loại tiền tệ có đơn vị thay đổi và phụ thuộc vào tình hình cung cầu trên thị trường.
Ví dụ: 1 AUD = 15.708 VNĐ nghĩa là 1 Đô la Úc có thể đổi được 15.708 VNĐ, trong đó AUD là tiền tệ cơ bản, VNĐ là tiền định giá.
Trên thị trường ngoại hối quốc tế, người ta sẽ sử dụng tỷ giá USD hoặc GBP so với đồng nội tệ. Người ta thường sử dụng phương pháp tỷ giá chéo, cụ thể phương pháp này được áp dụng thông qua 3 công thức sau.
-
Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền định giá: Giá niêm yết/Định giá = (Giá niêm yết/USD) / (Giá/USD)
-
Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền cơ sở: Giá niêm yết/Giá = (USD/Giá) / (USD/Giá)
-
Công thức tính tỷ giá giữa 2 đồng tiền cơ sở và đồng tiền định giá: Giá cơ sở/Định giá = (Giá cơ sở/USD) / (USD/Định giá)
Các yếu tố ảnh hưởng tới tỷ giá
Điều rất quan trọng là phải hiểu tỷ giá hối đoái là gì cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái.
Lạm phát
Lạm phát là một khái niệm dùng để chỉ sự tăng giá hàng hóa, dẫn đến sự giảm giá trị của đồng nội tệ. Lạm phát là yếu tố tác động sâu sắc và mạnh mẽ tới tỷ giá. Một quốc gia có tỷ lệ lạm phát thấp sẽ làm cho đồng tiền của quốc gia đó có giá trị hơn và tỷ giá hối đoái của quốc gia đó sẽ tăng so với quốc gia có tỷ lệ lạm phát cao.
Cung cầu ngoại tệ
Tiền tệ còn chịu sự tác động của quy luật cung cầu của thị trường. Khi sức mua cao hơn khả năng cung dẫn đến giá cả tăng cao thì tỷ giá sẽ tăng và ngược lại.
Lãi suất
Lãi suất được coi là công cụ quan trọng trong việc điều chỉnh tỷ giá hối đoái. Lãi suất cho vay trong nước cao sẽ thu hút các nhà đầu tư vào một quốc gia, khiến tỷ giá tăng và đồng nội tệ giảm. Ngược lại, khi lãi suất cho vay giảm thì tỷ giá hối đoái cũng giảm.
Thu nhập
Đây là nguyên nhân vừa tác động trực tiếp vừa gián tiếp đến tỷ giá. Chúng ta có thể hiểu như sau:
-
Khi thu nhập bình quân trong nước tăng lên, người dân sẽ có xu hướng sử dụng hàng nhập khẩu, điều này sẽ làm tăng cầu ngoại tệ, dẫn đến tỷ giá tăng.
-
Đồng thời, khi thu nhập của người dân tăng lên, mức sống sẽ tăng lên, tỷ lệ lạm phát sẽ giảm và tỷ giá hối đoái sẽ tăng lên.
Nợ công
Nợ công là nợ của chính phủ, nợ quốc gia, là tổng số tiền chính phủ phải vay để tài trợ cho thâm hụt ngân sách. Nếu nợ công của một quốc gia tăng vượt quá khả năng chi trả, nó sẽ phá giá đồng tiền và làm giảm tỷ giá hối đoái.
Cán cân thanh toán quốc tế
Cán cân thanh toán quốc tế là khái niệm dùng để chỉ mọi giao dịch dưới hình thức tiền tệ từ nước này sang nước khác, quyết định sự vận động của dòng vốn nước ngoài. Cán cân thanh toán ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ giá hối đoái.
Tình hình chính trị
Chính trị ảnh hưởng lớn đến quyết định của các nhà đầu tư nước ngoài. Một đất nước ổn định, không có chiến tranh sẽ giúp họ yên tâm khi đổ tiền vào xây dựng và tiến hành các hoạt động kinh doanh của mình. Hơn nữa, nền kinh tế ổn định sẽ có chính sách phát triển kinh tế, thu hút nhà đầu tư, khuyến khích dòng tiền đổ vào. Điều này làm tăng nhu cầu ngoại tệ, khiến tỷ giá tăng.
Tình hình kinh tế
Suy cho cùng, sự phát triển của nền kinh tế một quốc gia sẽ là yếu tố lớn nhất bao gồm các yếu tố trên. Việc nhà nước quy định chính sách có khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài hay không là rất quan trọng. Chính sách thuế, lãi suất, quy định xuất nhập khẩu, kiểm soát lạm phát… đều có tác động đến nền kinh tế. Một đất nước ổn định, kinh tế phát triển luôn là nơi lý tưởng để kinh doanh.
Ví dụ: Việt Nam được coi là nền kinh tế đầy triển vọng ở châu Á – Thái Bình Dương, có tốc độ tăng trưởng tốt, thị trường thông thoáng, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.
Hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu thêm về tỷ giá hối đoái là gì, cách tính tỷ giá và những yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Việc hiểu và áp dụng các công cụ tỷ giá vào xuất nhập khẩu hàng hóa và hoạt động kinh doanh sẽ hiệu quả hơn.
